Lieve Hugo,

We raken hier in Amsterdam verzadigd nu Ajax voor de vierde keer de landstitel heeft veroverd. Ik bedoel, het moet wel spannend blijven. Waar is de tegenstand uit de provincie? Wij Amsterdammers zijn al zo arrogant en dan lukt het ook steeds weer om kampioen te worden. Zelfs ik begin het vervelend te vinden. Er moeten meer clubs komen als PEC Zwolle, die ons zo nu en dan van onze hybris afhelpen.

Soms is verliezen goed. Gister las ik de autobiografische roman ‘De kunst van het mislukken’ van Leo Verheul, waarin hij op hilarische wijze beschrijft hoe hij telkens weer – op allerlei momenten in zijn leven – in de shit terecht komt.

Tijdens het lezen drong er zich één vraag steeds op: wie kan er in deze tijd nog mislukken? Vanaf de wieg tot het graf word je hier begeleid. Gaat het wat minder op school dan zijn er tientallen bijlessen waar je heen kunt. Krijg je geen baan dan is er een gigantisch sociaal vangnet. En ben je in de war dan is er vrijwel overal therapie voor. Nederland is bij uitstek een land waar je – ondanks je achtergrond of handicap – toch alle kansen krijgt om jezelf te laten slagen. De maakbaarheid is groot en als je zelf niet het juiste pad loopt dan duwt je omgeving je wel in die richting. Sterker nog, wij zitten als Nederlanders zo vastgetimmerd op het juiste pad, dat je enorm vindingrijk moet zijn om er af te raken. Het is dus eigenlijk heel erg moeilijk om te mislukken, en daarom is het boek van Verheul zo knap. In Nederland dan hè, want in een land als Kirgizië is het weer minder moeilijk.

Bij de keuzes die Verheul in zijn leven krijgt voorgeschoteld maakt hij iedere keer nét de verkeerde. Dat is een talent. Hij kiest de verkeerde baantjes, de verkeerde vrouwen en een verkeerd plak cake – spacecake – waardoor hij bijna bezwijkt aan een hartaanval.

Maar volgens Verheul moet een mens zichzelf niet te serieus nemen. Vanaf de sterren bekeken zijn wij zo onbeduidend. We zijn een lullige lichtflits tussen twee eeuwige duisternissen. Misschien goed als we ons dat in deze tijd van hoge verwachtingen wat meer realiseren. Mislukken kan geen kwaad. Als we maar avonturen hebben beleefd.

Lfs, Iris

Lieve Iris,

Ik hecht aan wandtegeltjeswijsheden. Ze zijn een beetje kinderachtig maar kloppen altijd. Die laatste van jou, over mislukken en avonturen, daar ben ik het ook grondig mee eens. Mijn vriend Leo Verheul is er het beste voorbeeld van. Ik kijk met bewondering naar hem. Met zijn romandebuut De kunst van het mislukken zal hij vanmiddag binnenkomen in de CPNB Top 60. Ik hoop dat hij over mijn boek O, Louis heen dendert. Zoals een andere vriend, Koert, laatst zei: ‘Geven is het nieuwe nemen.’ Ja, Iris, die kan ook op een wandtegeltje.

Ik ben zo trots op Leo. Hij heeft een boek over ellende geschreven waar een lezer heel vrolijk van wordt. Dat is knap. Zijn repeterende misère (hij kan zich verliezen in drank- en/of en cokegebruik, op gebied van vrouwen maakte hij verkeerde keuzes, dit alles in combinatie met een structureel gebrek aan geld) deed hem heus wanhopen, maar altijd gloorde er hoop, meende hij. Nooit gaf hij op en koesterde zijn mislukkingen. Onbegrijpelijk en bewonderenswaardig tegelijk. Het bord voor Leo’s kop helpt wel mee, denk ik, maar evenzo kan ik over hem zeggen dat hij, of hij nou bij de Voedselbank loopt of niet, onafhankelijker is dan ik.

Ik ben de afgelopen week overvallen door somberte. Die gemoedstoestand heeft zich met tentharingen in mijn brein vastgezet. Ten prooi gevallen aan misantropie en opgevreten door zelfhaat voel ik me een gevangene, Iris. Misschien dat herlezing van De Kunst van het mislukken me bulderend kan laten ontsnappen. Wat ook kan: wachten. Verlossing, of iets wat daar voor doorgaat, tot nu toe is het altijd gebeurd.

Maandagavond dreigde het al te gebeuren, verlossing. Sparta stond voor. De slechtst presterende club in Europa in het jaar 2014 stond na tien thuisnederlagen op rij eindelijk voor met 1-0. Nog één minuut officiële speeltijd. Ze zwoegden zo aandoenlijk, mijn Spartaantjes. Maar het tegendoelpunt viel toch.

Ik was niet boos. Ik voelde alleen maar medelijden. Met ons trainertje, met onze keeper die een pingel had gestopt, maar vooral met onze gekastijde supporters, vooral die luidruchtige positivo’s in het zijvak. Tegen de trend van alle mislukkingen bleven zij á la Leo Verheul hoopvol en goedgemutst. Hoe vergeefs ook, dat deed me ontzettend goed.

Tot vrijdag,

Hugo